Anasayfa
tarafından Bilim (Os. İlim, Mâlumât,. Vukûf, Mârifet, İlmî müdevven, Fen; Fr., İng. Science, Al. Wissen, Wissenschaft; İt. Scienza) Yöntemli bilgi...
Üzerinde herkesin birleşebileceği ortak bir tanım yapabilmek oldukça güç olmakla birlikte, bilim; kontrollü ve gözlem ve gözlem sonuçlarını, mantıksal düşünce yoluyla olguları, olayları açıklama niteliği olan Bilgi Os. Malumat, İlim, İrfan, Marifet, Vukuf; Fr. Connaissance, Al. Erkenntnis Kenntnis; İng. Cognition, Knowledge; İt. Cognizione, Conoscimento, Conoscenza) İnsanın, toplumsal emeğiyle meydana çıkardığı nesnel dünyanın yasalı ilişkilerinin, düşüncesinde yeniden üretimi.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.hipotezler bulma ve bunları doğrulama yöntemidir.
Hipotez Alm. Hypothese, Fr. Hypothese, İng. Hypothesis. Aynı sebeplerle izah edilen çeşitli hadiselerin hepsini birden izah edebilecek umumi fikir. Faraziye de denir.
Fen bilgileri, müşahede ve tedkik ilimleridir. Fen olayları, önce his uzuvları ile veya bunları takviye eden aletlerle gözlenir ve olayın sebepleri tahmin olunur. Sonra, bu olay, tecrübe ve tekrar edilerek, bu sebeplerin tesirleri, rolleri tesbit edilir. Bir hadisenin sebebi ve oluş tarz
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.Arapça bir sözcük olan ilim yerine bugün bilim sözcüğünü kullanmaktayız. Bilim, bilinen ve bilinmeyen fakat bilinmesi gereken ve bilinebilecek olan tüm evreni kapsamaktadır. Nitekim bugün, kavram ve kapsamı hakkında hiç birşey bilmediğimiz fakat yarın karşımıza çıkabilecek olan herşey bilimin kapsamı içindedir. Bilim temel olarak ikiye ayrılmaktadır:
i. Bilmektir: Eşya ve olaylar arasında varolan ilişkiler sistematiğine ilişkin bilinmesi gereken şeylerin hepsine bilim denir. Buna göre Alim (bilim adamı) cahil olmayan kimse demektir. Bu anlamda matematik, Hami-Sami Dil Ailesi'nin Sami koluna mensup bir lisan. Arap Yarımadası ve Kuzey Afrika'da halkın çoğunluğunca, Türkiye ve İran'da ise Arap azınlıklarca kullanılmaktadır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.ahlak, Belli bir toplumun belli bir döneminde bireysel ve toplumsal davranış kurallarını saptayan ve inceleyen bilim... <ı>Bir insanın yaradılışı gereği gerçekleştirdiği davarnış'ı dilegetiren Arapça <ı>hulk sözcüğünün çoğulu olan <ı>ahlak terimi, <ı>huy, seciye, mizaç anlamlarını çoğul olarak kapsar. Dilimizde kişisel <ı>ahlak olarak <ı>aktöre, toplumsal ahlak olarak töre ve bilim olarak <ı>törebilim terimleriyle karşılanmıştır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.dilbilgisi, Alm. Grammatik (f), Fr. Grammaire (m), İng. Grammar. Dilleri bütün cepheleriyle konu edinip inceleyen ilmin adı. Arapçada sarf ve nahv ilmi, batı dillerinde ise gramer olarak adlandırılır. Bir dili seslerden cümlelere kadar, ihtiva ettiği bütün dil birliklerini, geniş bir şekilde mana ve vazîfe olarak inceleyen ilme dilbilgisi denir.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.ekoloji (çevre bilimi), Ekoloji, BÎYOEKOLOJİ veya BİYONOMÎK olarak da bilinir, canlılar ile onları çevreleyen canlı ve cansız ortam arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalı. Canlıları birey, türdeş topluluk ve karma topluluk düzeyinde ele alır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.astronomi, iktisat hepsi de bilimdir. Bunlardan birini veya birkaçını bilene alim yada bilim adamı denir. Astronomi (Yunanca: astron "yıldız" ve nomos "yasa"), GÖKBİLİM olarak da bilinir, bütün gökcisimlerinin ve evrende dağılmış olan yıldızlararası maddenin kökenini, evrimini, bileşimini, uzaklığını ve hareketini inceleyen bilim. Gökcisimlerinin ve evreni oluşturan maddenin fiziksel ve kimyasal özelliklerini konu edinen astrofizik bu bilimin bir dalıdır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.İngilizce’de Knowledge, İngiltere kökenli bir dil olan İngilizce ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, İrlanda, Güney Afrika ve Kanada gibi pek çok ülkede ana dil olarak kullanılıyor. İngilizce 380 milyon kullanıcısı ile dünya üzerinde en çok konuşulan 3. dildir. (Çince ve Hintçe'den sonra)
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.Fransızca’da Connaissance bu anlamda bilimin karşılığıdır.
ii. Doğrudan duyumlar ve deney yoluyla elde edilen bilgiler bilimin ikinci anlamını oluşturmaktadır: Bu yönüyle bilim, doğrudan deney yoluyla elde edilemeyen bütün bilgilerin karşısındadır. Fransızca Hint-Avrupa dillerinden, Fransa ve Fransız uygarlığının etkilediği toplumlar tarafından kullanılan dil.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.Metafizik (mutlak varlıkla ilgili olayların bilgisi), ahlâk (iyinin ve kötünün bilgisi), irfan (kişisel ve içsel deneyimlerin bilgisi), mantık ve metodoloji bilimin dışındadır. Bilimin bu anlamı dikkate alındığı zaman Fransızca ve İngilizce’deki karşılığı “science” dir.
İlk anlamı ile ele alındığı zaman bilim insanlığın ilk ortaya çıkışıyla başlar. İkinci anlamda kullanımı ise Rönesans dönemindeki gelişmeler ile ortaya çıkmıştır. Bu konu tarihsel süreç içerisinde bilimsel düşünce tarzı başlığı altında ayrıca işlenecektir.
Einstein’ın bilim tanımı
Her türlü düzenden yoksun duyu verileri ile düzenli düşünceler arasında uygunluk sağlama çabasıdır.
Russel’in bilim tanımı
Gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır.
Önceleri bilgi terimiyle eşanlamda kullanılan bilim terimi, günümüzde olayların yasalarını bulmak amacını güden araştırmaları dile getirmektedir. Bilim, yöntemle elde edilen ve pratikle doğrulanan bilgidir. Bu yüzden de idealizmle bağdaşamaz, çünkü idealist bilgi pratikle doğrulanamaz. Bundan başka bilim idealizmle çelişme halindedir, çünkü idealizm, bilimin konusu olan maddi doğayı yadsır. Çağdaş bilim, zorunlu olarak diyalektik materyalizmi doğurmaktadır. Evreni, sanat artistik imgelerle, din fantastik imgelerle, bilimse mantıksal kavramlarla açıklar. Ne var ki kavramlar göreli bir bağımsızlığa sahiptirler, sürekli insan pratiğiyle nesnel dünyaya bağımlı kılınmadıkları hallerde kendi kendilerine yeter bir duruma gelmek ve gerçeklerden kopmak tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. İdealizmi doğuran bu kopuş, bilimi doğuransa insan pratiğinin sağladığı bu bağımlılıktır. Eylemsel pratikle düşünsel teorinin karşılıklı ve sürekli etkileşimi, bilimsel gelişmenin baş koşuludur. Bilim, evreni gerçeklikleri insan eylemleriyle doğrulanmış kavramlar, ulamlar ve yasalarla yansıtır.
Bilimin itici gücü, toplumun üretim gereksileridir. Engels şöyle der: "Toplumun teknik gereksileri, bilimin gelişmesinde on üniversiteden daha etkindir" (Marx-Engels, Etudes Philosophiques, Editions Sociales, Paris 1961, s. 162). Buna karşı, bilimi doğuran insan pratiği bilim olmaksızın olanaksızlaşır. Bilim, insanlara nesnel yasaların bilgisini verir ki insanlar pratik eylemlerini gerçekleştirebilmek için bu bilgiye muhtaçtırlar. Karl Marx şöyle der: "Emek, doğa ve dolayısıyla bilim'le insan arasında gerçek tarihsel ilişkidir. Bundan ötürüdür ki emek, insan yeteneklerinin bir gerçekleşme biçimi olarak anlaşıldığı takdirde, doğanın insansal özünü ya da insanın doğal özünü kavramak olanaklaşır" (Marx-Engels, Gesamtausgabe, 1/3, s. 121-122).
Bilimler, çeşitli çalışma alanlarıyla ilgileri bakımından fizik, kimya, yaşambilim, toplumbilim vb. gibi çeşitli adlar almışlardır. Bundan başka, onları toplum bilimleri ( felsefe, tarih, ekonomi politik vb.)'yle doğa bilimleri (fizik, kimya vb.) olmak üzere iki bölüme ayırmak gelenekleşmiştir.
Üzerinde herkesin birleşebileceği ortak bir tanım yapabilmek oldukça güç olmakla birlikte, bilim; kontrollü ve gözlem ve gözlem sonuçlarını, mantıksal düşünce yoluyla olguları, olayları açıklama niteliği olan Bilgi Os. Malumat, İlim, İrfan, Marifet, Vukuf; Fr. Connaissance, Al. Erkenntnis Kenntnis; İng. Cognition, Knowledge; İt. Cognizione, Conoscimento, Conoscenza) İnsanın, toplumsal emeğiyle meydana çıkardığı nesnel dünyanın yasalı ilişkilerinin, düşüncesinde yeniden üretimi.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.hipotezler bulma ve bunları doğrulama yöntemidir.
Hipotez Alm. Hypothese, Fr. Hypothese, İng. Hypothesis. Aynı sebeplerle izah edilen çeşitli hadiselerin hepsini birden izah edebilecek umumi fikir. Faraziye de denir.
Fen bilgileri, müşahede ve tedkik ilimleridir. Fen olayları, önce his uzuvları ile veya bunları takviye eden aletlerle gözlenir ve olayın sebepleri tahmin olunur. Sonra, bu olay, tecrübe ve tekrar edilerek, bu sebeplerin tesirleri, rolleri tesbit edilir. Bir hadisenin sebebi ve oluş tarz
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.Arapça bir sözcük olan ilim yerine bugün bilim sözcüğünü kullanmaktayız. Bilim, bilinen ve bilinmeyen fakat bilinmesi gereken ve bilinebilecek olan tüm evreni kapsamaktadır. Nitekim bugün, kavram ve kapsamı hakkında hiç birşey bilmediğimiz fakat yarın karşımıza çıkabilecek olan herşey bilimin kapsamı içindedir. Bilim temel olarak ikiye ayrılmaktadır:
i. Bilmektir: Eşya ve olaylar arasında varolan ilişkiler sistematiğine ilişkin bilinmesi gereken şeylerin hepsine bilim denir. Buna göre Alim (bilim adamı) cahil olmayan kimse demektir. Bu anlamda matematik, Hami-Sami Dil Ailesi'nin Sami koluna mensup bir lisan. Arap Yarımadası ve Kuzey Afrika'da halkın çoğunluğunca, Türkiye ve İran'da ise Arap azınlıklarca kullanılmaktadır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.ahlak, Belli bir toplumun belli bir döneminde bireysel ve toplumsal davranış kurallarını saptayan ve inceleyen bilim... <ı>Bir insanın yaradılışı gereği gerçekleştirdiği davarnış'ı dilegetiren Arapça <ı>hulk sözcüğünün çoğulu olan <ı>ahlak terimi, <ı>huy, seciye, mizaç anlamlarını çoğul olarak kapsar. Dilimizde kişisel <ı>ahlak olarak <ı>aktöre, toplumsal ahlak olarak töre ve bilim olarak <ı>törebilim terimleriyle karşılanmıştır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.dilbilgisi, Alm. Grammatik (f), Fr. Grammaire (m), İng. Grammar. Dilleri bütün cepheleriyle konu edinip inceleyen ilmin adı. Arapçada sarf ve nahv ilmi, batı dillerinde ise gramer olarak adlandırılır. Bir dili seslerden cümlelere kadar, ihtiva ettiği bütün dil birliklerini, geniş bir şekilde mana ve vazîfe olarak inceleyen ilme dilbilgisi denir.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.ekoloji (çevre bilimi), Ekoloji, BÎYOEKOLOJİ veya BİYONOMÎK olarak da bilinir, canlılar ile onları çevreleyen canlı ve cansız ortam arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalı. Canlıları birey, türdeş topluluk ve karma topluluk düzeyinde ele alır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.astronomi, iktisat hepsi de bilimdir. Bunlardan birini veya birkaçını bilene alim yada bilim adamı denir. Astronomi (Yunanca: astron "yıldız" ve nomos "yasa"), GÖKBİLİM olarak da bilinir, bütün gökcisimlerinin ve evrende dağılmış olan yıldızlararası maddenin kökenini, evrimini, bileşimini, uzaklığını ve hareketini inceleyen bilim. Gökcisimlerinin ve evreni oluşturan maddenin fiziksel ve kimyasal özelliklerini konu edinen astrofizik bu bilimin bir dalıdır.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.İngilizce’de Knowledge, İngiltere kökenli bir dil olan İngilizce ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, İrlanda, Güney Afrika ve Kanada gibi pek çok ülkede ana dil olarak kullanılıyor. İngilizce 380 milyon kullanıcısı ile dünya üzerinde en çok konuşulan 3. dildir. (Çince ve Hintçe'den sonra)
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.Fransızca’da Connaissance bu anlamda bilimin karşılığıdır.
ii. Doğrudan duyumlar ve deney yoluyla elde edilen bilgiler bilimin ikinci anlamını oluşturmaktadır: Bu yönüyle bilim, doğrudan deney yoluyla elde edilemeyen bütün bilgilerin karşısındadır. Fransızca Hint-Avrupa dillerinden, Fransa ve Fransız uygarlığının etkilediği toplumlar tarafından kullanılan dil.
...Detaylı bilgi için linke tıklayınız.Metafizik (mutlak varlıkla ilgili olayların bilgisi), ahlâk (iyinin ve kötünün bilgisi), irfan (kişisel ve içsel deneyimlerin bilgisi), mantık ve metodoloji bilimin dışındadır. Bilimin bu anlamı dikkate alındığı zaman Fransızca ve İngilizce’deki karşılığı “science” dir.
İlk anlamı ile ele alındığı zaman bilim insanlığın ilk ortaya çıkışıyla başlar. İkinci anlamda kullanımı ise Rönesans dönemindeki gelişmeler ile ortaya çıkmıştır. Bu konu tarihsel süreç içerisinde bilimsel düşünce tarzı başlığı altında ayrıca işlenecektir.
Einstein’ın bilim tanımı
Her türlü düzenden yoksun duyu verileri ile düzenli düşünceler arasında uygunluk sağlama çabasıdır.
Russel’in bilim tanımı
Gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır.
Önceleri bilgi terimiyle eşanlamda kullanılan bilim terimi, günümüzde olayların yasalarını bulmak amacını güden araştırmaları dile getirmektedir. Bilim, yöntemle elde edilen ve pratikle doğrulanan bilgidir. Bu yüzden de idealizmle bağdaşamaz, çünkü idealist bilgi pratikle doğrulanamaz. Bundan başka bilim idealizmle çelişme halindedir, çünkü idealizm, bilimin konusu olan maddi doğayı yadsır. Çağdaş bilim, zorunlu olarak diyalektik materyalizmi doğurmaktadır. Evreni, sanat artistik imgelerle, din fantastik imgelerle, bilimse mantıksal kavramlarla açıklar. Ne var ki kavramlar göreli bir bağımsızlığa sahiptirler, sürekli insan pratiğiyle nesnel dünyaya bağımlı kılınmadıkları hallerde kendi kendilerine yeter bir duruma gelmek ve gerçeklerden kopmak tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. İdealizmi doğuran bu kopuş, bilimi doğuransa insan pratiğinin sağladığı bu bağımlılıktır. Eylemsel pratikle düşünsel teorinin karşılıklı ve sürekli etkileşimi, bilimsel gelişmenin baş koşuludur. Bilim, evreni gerçeklikleri insan eylemleriyle doğrulanmış kavramlar, ulamlar ve yasalarla yansıtır.
Bilimin itici gücü, toplumun üretim gereksileridir. Engels şöyle der: "Toplumun teknik gereksileri, bilimin gelişmesinde on üniversiteden daha etkindir" (Marx-Engels, Etudes Philosophiques, Editions Sociales, Paris 1961, s. 162). Buna karşı, bilimi doğuran insan pratiği bilim olmaksızın olanaksızlaşır. Bilim, insanlara nesnel yasaların bilgisini verir ki insanlar pratik eylemlerini gerçekleştirebilmek için bu bilgiye muhtaçtırlar. Karl Marx şöyle der: "Emek, doğa ve dolayısıyla bilim'le insan arasında gerçek tarihsel ilişkidir. Bundan ötürüdür ki emek, insan yeteneklerinin bir gerçekleşme biçimi olarak anlaşıldığı takdirde, doğanın insansal özünü ya da insanın doğal özünü kavramak olanaklaşır" (Marx-Engels, Gesamtausgabe, 1/3, s. 121-122).
Bilimler, çeşitli çalışma alanlarıyla ilgileri bakımından fizik, kimya, yaşambilim, toplumbilim vb. gibi çeşitli adlar almışlardır. Bundan başka, onları toplum bilimleri ( felsefe, tarih, ekonomi politik vb.)'yle doğa bilimleri (fizik, kimya vb.) olmak üzere iki bölüme ayırmak gelenekleşmiştir.
